พุดภูเก็ต

ชื่อภาษาไทย : พุดภูเก็ต

ชื่ออื่น ๆ : พุดป่า รักนา คำมอกสงขลา

ชื่อภาษาอังกฤษ : Phuket Gardenia

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Gardenia thailanica Tirveng

ชื่อวงศ์ : Rubiaceae

ลักษณะทั่วไปของพุดภูเก็ต

• ลำต้น

เป็นไม้ประเภทยืนต้นที่มีขนาดเล็ก ความสูงอยู่ที่ 3-6 เมตร บริเวณลำต้นมีเปลือกสีน้ำตาล ลักษณะของต้นจะแตกกิ่งเล็กกิ่งน้อยและเป็นทรงพุ่มออกกลมๆ โปร่งๆ

• ใบ

จะเป็นประเภทใบเดี่ยวและจะออกที่เฉพาะส่วนปลายของกิ่ง ลักษณะของใบเป็นรูปทรงไข่กลับหรือใบหอก มีความกว้างประมาณ 5-8 เซนติเมตร ความยาว 15-30 เซนติเมตร ส่วนโคนของใบจะสอบ ปลายใบมีความเรียวแหลม ขอบใบเรียบๆ เนื้อใบจะบาง ผิวของใบด้านบนเป็นสีเขียวเข้ม ส่วนด้านล่างใบจะมีสีเขียวอ่อนบวกมีความสากๆ คายๆ

• ดอก

การออกดอกจะทยอยออกได้ทั้งปี แต่จะออกดกในช่วงฤดูร้อน โดยเดือนเมษายนจะดกดื่นที่สุด ลักษณะของดอกจะออกเป็นดอกเดี่ยวที่บริเวณซอกใบใกล้ๆ กับปลายยอด ส่วนโคนของกลีบเชื่อมติดกันในลักษณะหลอดมีความยาวประมาณ 5-7 เซนติเมตร ส่วนปลายจะแยกออกเป็น 5 กลีบ ยามดอกบานมีเส้นผ่านศูนย์กลางราวๆ 5-6 เซนติเมตร ดอกขณะแรกแย้มจะมีสีขาวนวลและมีกลิ่นหอมได้เกือบทั้งวัน ต่อจากนั้นจะเปลี่ยนสีเป็นสีเหลืองและเหลืองเข้มขึ้นตามลำดับ ทั้งนี้ดอกจะบานได้เพียงวันเดียวแล้วก็จะโรย

• ผล

จะเป็นผลรูปทรงกลมรีและมีสีเขียวค่อนข้างสด ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางของผลราว 2-2.5 เซนติเมตร ความยาว 3-4 เซนติเมตร โดยผลจะมีครีบอยู่ตามแนวยาวลักษณะเป็นสันจำนวน 5 สัน ข้างในผลมีเมล็ดขนาด 3-5 มิลลิเมตร ซึ่งเป็นลักษณะกลมรีและมีสีน้ำตาลอ่อนๆ

การปลูกและการดูแล

การปลูก

• แสงแดด

ชอบแสงแดดเต็มวัน ถ้าได้แสงแดดจ้าก็จะยิ่งดี หรือถ้าบ้านไหนมีพื้นที่ ที่โดนแสงแดดไม่เต็มวันก็ขอให้ได้ครึ่งวันเช้า หรือ ครึ่งวันบ่าย

• น้ำ

เนื่องจากพุดภูเก็ตเป็นพันธุ์ไม้ดอกที่มีถิ่นกำเนิดทางภาคใต้ของไทย จึงสามารถทนน้ำกร่อย น้ำเค็มได้ดี สามารถปลูกตามริมทะเลได้ หรือในภาคอื่นๆ ของประเทศไทย ก็รดด้วยน้ำธรรมดาได้เลย แต่ก็ควรรดน้ำอย่างสม่ำเสมอ

• ดิน

สามารถปลูกได้ในดินเกือบทุกชนิดเพราะเป็นไม้ที่ทน แต่โตช้า และสามารถปรับตัวได้เกือบทุกพื้นที่ในประเทศไทย หากปลูกในกระถาง ก็สามารถผสม ดิน:กาบมะพร้าว:ปุ๋ยสูตรเสมอ (1:1:1)

• ปุ๋ย

ต้นพุดภูเก็ตเป็นพันธุ์ไม้ที่มีดอกออกตลอดทั้งปี ดูแลง่าย แนะนำให้ใส่ปุ๋ยเคมี 3 เดือนครั้งก็ได้ หรือโรยปุ๋ยคอกรอบๆโคน ห่างจากโคนประมาณ 1 ฝ่ามือ เดือนละครั้ง

การดูแล

• โรคพืช และ แมลงศัตรูพืช

เราไม่ต้องกังวลกับปัญหาโรคพืช หรือ แมลงศัตรูพืชนัก อาจจะมีพวกเพลี้ยแป้งบ้าง แต่ไม่เป็นปัญหามากไปให้เป็นที่กังวล เพราะสามารถไล่ด้วยน้ำหมักชีวภาพ เช่น น้ำหมักปลีกล้วย ผสมน้ำ 3 ช้อนโต๊ะ ต่อน้ำ 1 ลิตร ฉีดพ่นให้ทั่วทั้งลำต้น ใบดอก ตอนเย็น หรือ หลังฝนตก

• การตัดแต่งทรง

สำหรับพื้นที่ในการปลูก สามารถปลูกได้ในพื้นที่ขนาดไม่ใหญ่แค่ 1-2 ตารางเมตร ก็เติบโตได้แล้ว (ข้อแนะนำ : พุดภูเก็ต เป็นต้นไม้ที่ค่อนข้างจะเติบโตช้าจึงไม่ควรทำการตัดแต่งทรงพุ่มช่วงปีแรกของการปลูก เพราะจะยิ่งทำให้โตช้ามากยิ่งขึ้น)

ประโยชน์

ประโยชน์ของ พุดภูเก็ต เนื่องจากเป็นพรรณไม้ที่มีดอกเป็นเอกลักษณ์คือ มีสีได้ถึง 3 สี ได้แก่ สีขาวนวล (แรกแย้ม) สีเหลือง (เริ่มบาน) และ สีเหลืองเข้ม (บานเต็มที่) จึงเหมาะแก่การเป็นไม้ดอกไม้ประดับแถมดอกยังมีกลิ่นหอมอบอวลอีกด้วยก็ยิ่งเหมาะที่จะปลูกประดับบ้านเรือน เพื่อที่จะได้รับความสดใสบวกกลิ่นหอมจรุงยามใครผ่านไปผ่านมาหรือแขกมาเยือนเรือนชานจะได้รับความสดชื่นเช่นเดียวกับเจ้าบ้าน

พันธุ์ไม้ยืนต้นอย่างต้น “พุดภูเก็ต” สามารถนำไปปลูกได้หลายแบบ เพราะมีฟอร์มต้นที่สวยงาม ใบเขียวสด ดอกมีขนาดใหญ่ มีสี ทั้งหมด 3 ระยะคือ สีขาว เหลืองอ่อน เหลืองเข้ม

ต้นพุดภูเก็ตเหมาะนำไปปลูกเป็นไม้ประธาน หรือ ไม้รั้ว และเราสามารถนำไปจัดในสวนสไตล์บาหลี สไตล์ทรอปิคอล หรือจะเอาไปประดับในสวนเมดิเตอร์เรเนีย ก็ได้เพราะมีสรดอกที่สดใส

หรือการนำไปปลูกบริเวณริมน้ำ เช่น บ่อปลา สระว่ายน้ำ และยิ่งไปกว่านั้น ต้นพุดภูเก็ตยังสามารถปลูกใกล้ทะเลได้เพราะสามารถทนน้ำเค็มและน้ำกร่อยได้นั้นเอง